Fauna

De Bourgoyen-Ossemeersen is vooral bekend door de grote aantallen watervogels in het winterhalfjaar. Die vogels worden aangetrokken door de overstroomde graslanden. Opvallend zijn de verschillende soorten eenden:  smienten, wintertalingen en slobeenden zijn het  talirijkst.  Kleinere aantallen van pijlstaart, krakeend, bergeend, kuifeend en tafeleend vervolledigen het rijtje. Ook prominent aanwezig: de ganzen. De grootste groepen vormen Canadese ganzen en brandganzen, beide van exotische oorsprong. Daarnaast zijn er ook nog veel steltlopers te zien: kieviten, wulpen, kemphanen en watersnippen. De meeste eenden, kieviten en watersnippen verlaten in de schemering de Bourgoyen-Ossemeersen om 's nachts te gaan voedsel zoeken in de Leievallei. Omgekeerd zijn er ook vogels die de Bourgoyen-Ossemeersen opzoeken om er te komen slapen:  meeuwen, ganzen, wulp en kemphaan.

Wanneer het voorjaar nadert, vallen de weidevogels op door hun zang- of territoriumvluchten. De kievit is het algemeenst, en ook de grutto - die al vanaf februari terug is uit Afrika - broedt in het gebied. Berg-, slob-, kuif- en krakeend zijn hier de andere 'weidevogels'.  Langs de Leie nestelen enkele paartjes fuut en de dodaars is een vrij algemene broedvogel op de bredere sloten.  Een andere aan waterrijke gebieden gebonden soort is de ijsvogel waarvan we tot drie paartjes in het gebied hebben. Het spectaculairst is natuurlijk de grote broedkolonie van aalscholvers aan de afgraving in het westen van het gebied.

In de ruigten en rietkanten broeden kleine karekiet, bosrietzanger, rietzanger rietgors en blauwborst. Bovendien broeden ook sprinkhaanzangers en cetti's zanger regelmatig.

Andere leuke broedvogelsoorten zijn bosuil, boomvalk, sperwer, koekoek en kleine bonte specht. En tenslotte is er nog de matkop: de Bourgoyen-Ossemeersen is één van de weinige gebieden in het Gentse waar meer dan één paar van deze mezensoort broedt.

Tijdens de trekperiodes kan je in de Bourgoyen vele tientallen soorten vogels observeren; met name op de afgraving zijn dan - ook zeldame - reigerachtigen, steltlopers en watervogels te zien. 

Flora

Het goede graslandbeheer van de Bourgoyen werpt zijn vruchten af. De meest percelen kennen een bonte mengeling van bloeiende planten. De natste delen worden gedomineerd door tweerijige zegge in het perceel en scherpe zegge langs de slootjes aan de perceelsranden. Op kale plekken vind je zilverschoon en moeras-vergeet-mij-nietje. Iets hoger komen we in de dottergraslanden. De dotterbloem is vooral opvallend tot begin mei. Wanneer ze uitgebloeid is het de beurt aan echte koekoeksbloem, egelboterbloem, reukgras, waterbies, moerasrolklaver, rietorchis, schildereprijs en hier en daar pijptorkruid. Op de hogere delen begint de grote ratelaar massaal te bloeien vanaf half mei. Hij staat zelfs tot boven op de spoorwegberm. In de sloten is de waterviolier te bewonderen maar ook de meer bescheiden fijne waterranonkel oogt fraai. Onder water vind je gedoornd hoornblad, aarvederkruid en brede waterpest. Langs de Meerskant  - in het noordwesten van het gebied -  vinden  we een kwelzone. Dat is een gebied waar grondwater aan de oppervlakte komt; een soort 'verspreide bron' zeg maar. Hier komen blauwe zegge, blaas- en snavelzegge, veldrus en bosbies aan hun trekken. De drogere percelen staan vol kamgras, timotheegras, veldgerst en andere soorten die op een verminderde voedselrijkdom wijzen.